Op 1 januari 2016 telde Zaanstreek-Waterland 330.227 inwoners (zie tabel 2.1). De bevolkingsdichtheid varieert van 127 inwoners per km² in Beemster (één van de kleinste gemeenten) tot 3.444 inwoners per km² in Purmerend (een van de grootste). Ter vergelijking: voor heel Nederland is de bevolkingsdichtheid 504 inwoners per vierkante kilometer.

Naar verwachting groeit het aantal inwoners in de regio tot 2040 met 9%. De bevolkingsgroei verschilt per gemeente. Er is een kleine afname van het aantal inwoners in de gemeenten Purmerend en Waterland. De grootste toename van inwoners wordt verwacht in de gemeente Oostzaan en Landsmeer.

Tabel 2.1 Bevolkingsaantal, bevolkingsdichtheid en bevolkingsprognose (bron: CBS-statline, Planbureau voor de Leefomgeving, 2016)

Vergrijzing

Een steeds groter deel van de bevolking vergrijst: de kinderen uit de babyboomgeneratie worden ouder en de levensverwachting blijft toenemen. Een oudere bevolking heeft meer gezondheidsproblemen. Daarmee neemt de vraag naar voorzieningen en zorg toe.

Bijna een vijfde van de bevolking is 65 jaar of ouder
In Zaanstreek-Waterland is 19% van de bevolking 65 jaar of ouder. Dit is iets meer dan gemiddeld in Nederland (18%)(zie tabel 2.2). De gemeente Zaanstad is de jongste gemeente in de regio: krap 18% is 65 jaar of ouder. Meer stedelijke gemeenten, zoals Zaanstad (18%) en Purmerend (19%), hebben een minder groot aandeel 65-plussers dan landelijke gemeenten, zoals Waterland (23%)en Wormerland (22%).

Vergrijzing blijft toenemen: 27% is 65 jaar of ouder in 2040
Het aandeel 65-plussers in Zaanstreek-Waterland blijft tot aan 2040 toenemen. Verwacht wordt dat het aandeel 65-plussers in de regio Zaanstreek-Waterland van 19% in 2017 groeit tot 27% in 2040. Dit is gelijk aan de verwachting voor heel Nederland. Vooral de gemeente Waterland ziet een flinke stijging in het aandeel 65-plussers: van 23 naar 33%. Ook de gemeenten Beemster en Wormerland hebben in 2040 een groot aandeel ouderen. Zaanstad heeft in 2040 relatief het minste aantal ouderen: 25% van de bevolking is dan 65 jaar en ouder.

Dubbele vergrijzing
Omdat niet alleen het aantal 65-plussers tot aan 2040 blijft toenemen, maar tegelijkertijd ook de levensverwachting toeneemt, is er sprake van een dubbele vergrijzing. Het aandeel oudere ouderen in de regio wordt steeds groter.

Toename aantal ouderen dwingt tot brede preventieve aanpak
Gemeenten moeten zich voorbereiden op de groei van het aantal ouderen. Dit kunnen zij bijvoorbeeld doen op het gebied van wonen (woonvormen, aangepaste woningen etc.) en zorg (zowel professioneel als mantelzorg). Gemeenten moeten zich enerzijds voorbereiden op een uitval van het aanbod van maatschappelijke ondersteuning, en zich anderzijds richten op het versterken van de sociale cohesie. Maar ook preventief zijn er kansen; denk dan aan valpreventie. Omdat de oudere niet bestaat en er hooguit groepen zijn aan te wijzen, zullen ook de behoeften aan voorzieningen, ondersteuning en zorg per groep verschillen. Deze groepen goed leren kennen en hun behoefte peilen is steeds van belang.

Figuur 2.2: prognose van het aandeel 65-plussers in de regio Zaanstreek-Waterland

Samenvatting

In de regio Zaanstreek-Waterland wonen relatief iets meer 65-plussers dan gemiddeld in Nederland. De verwachting is dat in 2040 27% van de bevolking in de regio 65 jaar of ouder is. Door dubbele vergrijzing wordt de groep oudere ouderen steeds groter, wat van invloed zal zijn op de gezondheidstoestand van de bevolking. Gemeenten moeten zich daar nu al op voorbereiden.