Aspecten van de bevolkingssamenstelling zoals leeftijd en etnische achtergrond zijn mede bepalend voor de gezondheidstoestand van de bevolking.
Relatief weinig 20-35 jarigen in de regio
In vergelijking met Nederland is de groep 20- tot 35-jarigen in de regio wat kleiner dan gemiddeld en de groep 40- tot 55-jarigen in de regio iets groter dan gemiddeld in Nederland. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen.
Figuur 2.1 geeft de leeftijdsopbouw van de bevolking in Zaanstreek-Waterland weer met behulp van een bevolkingspiramide, ook wel bevolkingsdiagram. De naam piramide komt van vroeger, toen de bevolkingsopbouw door een hoog geboortecijfer een brede basis had. Nu heeft het diagram in veel Westerse landen de vorm van een peer. Door een laag geboorte- en sterftecijfer in deze regio is het aantal jongeren hier lager dan in heel Nederland.
Figuur 2.1 Bevolkingsopbouw Zaanstreek-Waterland en Nederland naar leeftijd en geslacht in percentages op 1 januari 2016 (bron: CBS-statline, 2016)
De bevolking in Waterland en Wormerland het oudst
Tabel 2.2 geeft de leeftijdsopbouw per gemeente weer. De tabel bevat ook gegevens over de zogenaamde ‘groene’ en ‘grijze’ druk. De groene druk is de verhouding tussen het aantal mensen van 0 tot 20 jaar ten opzichte van de mensen in de zogenaamde ‘productieve leeftijdsgroep’ van 20 tot 65 jaar. De grijze druk is de verhouding tussen het aantal mensen van 65 jaar en ouder en de 20 tot 65-jarigen.
Tabel 2.2 Leeftijdsopbouw, groene en grijze druk op 1 januari 2016 (bron: CBS-statline, 2016)
Edam-Volendam (inclusief Zeevang) heeft relatief de jongste bevolking, 24% van de inwoners is jonger dan 20 jaar. In Waterland en Wormerland is de bevolking relatief gezien het oudst, 22% van de inwoners is ouder dan 65 jaar. De bevolking van de gemeente Zaanstad komt wat betreft de leeftijdsopbouw overeen met de gemiddelde levensopbouw van Nederland. Hierdoor komt ook de groene druk van Zaanstad overeen met de gemiddelde groene druk in Nederland (38%). De overige gemeenten, behalve Purmerend, hebben een hogere groene druk dan gemiddeld in Nederland. De groene druk in Purmerend is met 36% lager dan de gemiddelde groene druk in Nederland.
Etniciteit
In Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Waterland en Wormerland wonen in vergelijking met Nederland minder inwoners met een migratieachtergrond.
Figuur 2.3 Percentage inwoners met een westerse en niet-westerse migratieachtergrond op 1 januari 2016 (bron: CBS-statline, 2016).
In Purmerend en Zaanstad wonen relatief veel inwoners met een migratieachtergrond. Met name het percentage inwoners met een niet-westerse migratieachtergrond is hoger dan het gemiddelde in Nederland.
In figuur 2.4 is te zien dat de grootste groep met een niet-westerse migratieachtergrond in Zaanstad afkomstig is uit Turkije. In Purmerend komt de grootste groep uit Suriname (na de groep overig niet-westerse herkomst) (figuur 2.5).
Figuur 2.4 Samenstelling groep inwoners met een niet-Westerse migratieachtergrond in Zaanstad.
Figuur 2.5 Samenstelling groep inwoners met een niet-Westerse migratieachtergrond in Purmerend.
Huishoudsamenstelling
Minder eenpersoonshuishoudens in Zaanstreek-Waterland
Op 1 januari 2016 zijn er in Zaanstreek-Waterland 144.870 huishoudens, waarvan 33% eenpersoonshuishoudens. Dit is lager dan gemiddeld in Nederland (38% eenpersoonshuishoudens) (figuur 2.6).
Figuur 2.6 Huishoudsamenstelling in percentage naar gemeente (bron: CBS-statline, 2016)
Het percentage huishoudens met kinderen is in Zaanstreek-Waterland met 38% hoger dan gemiddeld in Nederland (33%). Het percentage huishoudens zonder kinderen komt in de regio Zaanstreek-Waterland overeen met Nederland. In Purmerend wonen relatief gezien de meeste eenpersoonshuishoudens van de regio (34%) en in Oostzaan en Edam-Volendam wonen relatief de meeste huishoudens met kinderen (41%).
Van de totale bevolking van Zaanstreek-Waterland is 41% gehuwd en 46% ongehuwd (figuur 2.7). De gemiddelde percentages van Nederland liggen respectievelijk op 40% en 48%. In Zaanstad en Purmerend wonen relatief iets meer ongehuwde en gescheiden personen dan in de andere gemeenten uit de regio Zaanstreek-Waterland. Purmerend en Zaanstad zijn echter wel vergelijkbaar met het gemiddelde in Nederland.
Figuur 2.7 Samenstelling bevolking Zaanstreek-Waterland naar burgerlijke staat (bron: CBS-statline, 2016).
Figuur 2.8 Samenstelling bevolking Zaanstreek-Waterland naar burgerlijke staat (bron: CBS-statline, 2016).