Langdurige blootstelling aan hard geluid kan gehoorschade veroorzaken. Dit kan harde muziek zijn maar ook harde geluiden op de werkvloer. Gehoorschade heeft een enorme impact op iemands leven en eenmaal opgelopen gehoorschade is niet terug te draaien. Jongeren onderschatten vaak het risico op gehoorschade, het is iets dat vooral anderen overkomt. Jaarlijks komen er duizenden jongeren bij met gehoorklachten door te hard geluid.
De impact van gehoorschade
Als de trilharen in het binnenoor beschadigd raken, is er sprake van gehoorschade. Dit kan gebeuren bij het ouder worden, maar trilharen beschadigen ook door langdurige blootstelling aan harde geluiden, onder werktijd of in de vrije tijd (harde muziek).
Gehoorschade brengt hoge zorgkosten met zich mee. In Nederland gaat het naar schatting om een economische last van rond de 10 miljard euro per jaar. Tot slot is eenmaal opgelopen gehoorschade niet terug te draaien en daarom is preventie zo belangrijk.
Gehoorschade gaat vaak gepaard met levenslange aandoeningen als oorsuizen (tinnitus), geluidsvervorming of gehoorverlies. Bij jongeren kan dit een negatieve impact hebben op (leer)prestaties omdat de concentratie minder is en lessen niet goed te volgen zijn. Ook heeft gehoorschade invloed op het totale welzijn, kansen op de arbeidsmarkt, het inkomen en de sociale participatie.
Fysieke en psychische impact
Mensen met een gehooraandoening zijn vaker en langer ziek, zijn vermoeider en hebben meer stressklachten als gevolg van moeizamere communicatie. Ze hebben een grotere kans op een werkongeval. Mensen met een gehooraandoening zijn vaker werkloos en stoppen gemiddeld op jongere leeftijd met werken.
Mensen met gehoorverlies kampen bovendien vaker met psychische aandoeningen zoals burn-out en depressie. Dit komt, naast de stress en vermoeidheid, doordat slechthorendheid kan leiden tot een sociaal isolement. Ook oorsuizen kan grote impact hebben. Het kan onder andere slaapproblemen, angst, depressie, concentratieproblemen en communicatieproblemen tot gevolg hebben.
4% van de inwoners heeft een gehoorbeperking
Bij ouderen komt gehoorschade meer voor dan bij jongeren. Dit komt door ouderdomsgehoorschade en door jarenlange blootstelling aan hard geluid. In Nederland geeft 4,5% van de inwoners van 19 jaar en ouder aan een gehoorbeperking te hebben. In de regio is dit met 4,1% vergelijkbaar. Voor cijfers per gemeente klik hier: https://gezondheidincijfers.ggdzw.nl/#/124/250.
De genoemde percentages hebben betrekking op het aantal mensen dat in een enquête heeft aangegeven grote moeite te hebben met het volgen van groepsgesprekken of het volgen van één-op-één gesprekken.
Slechthorendheid in Nederland
In Nederland zijn ruim 833.000 mensen bij de huisarts geregistreerd als slechthorend (2011). Dit zijn ook mensen die last hebben van lawaai- en ouderdomsslechthorendheid. Het totaal aantal mensen met slechthorendheid is waarschijnlijk veel groter.
Van alle Nederlandse jongeren tussen de 12 en 19 jaar, loopt meer dan de helft risico op gehoorschade door harde muziek bijvoorbeeld van smartphones en tijdens het uitgaan. Eén op de tien loopt waarschijnlijk zelfs het risico op zeer ernstige en blijvende schade. Het niveau en de duur van het geluid bepalen de ernst van de schade. In Nederland krijgen jaarlijks 20.000 jongeren gehoorschade.
Jongeren onderschatten vaak het risico. Wel vinden veel jongeren zelf de geluidsvolumes op festivals en in uitgaansgelegenheden te hard. Dit betekent dat er ook onder jongeren draagvlak is om geluidsbeperkende maatregelen te nemen.
Gevaar op de werkvloer
Naast blootstelling aan harde muziek is lawaai op de werkvloer een veroorzaker van gehoorschade. Dagelijks werken bijna een miljoen Nederlanders in schadelijke geluidsniveaus. Elk jaar melden zich ruim 3000 werknemers bij de bedrijfsarts met gehoorklachten door lawaai.
Minder dan de helft van de werknemers die worden blootgesteld aan lawaai, draagt consequent gehoorbescherming. Lawaaislechthorendheid staat al jaren in de top 3 van meest gemelde beroepsziekten.
Behoefte aan informatie
Een kwart van de volwassen inwoners heeft behoefte aan informatie over gehoorschade. 5% heeft hier zelfs grote behoefte aan. Mannen hebben net zo veel behoefte aan informatie over gehoorschade als vrouwen. Wel hebben 50-64 jarigen meer behoefte aan deze informatie dan 19-49 jarigen.
Conclusie, actiepunten, beleidsadviezen
Verantwoordelijkheid en bewustwording
Voor bezoekers van festivals en uitgaansgelegenheden is er niets bij wet geregeld. De huidige regelgeving en handhaving beperkt zich vooral tot werknemers en de overlast voor omwonenden. Daarom is het belangrijk dat gemeenten, festivalorganisatoren en horeca-exploitanten bewust worden van de risico’s van overmatige geluidsblootstelling. Bewustwording geldt ook voor de jongeren zelf.
Gelukkig zetten steeds meer partijen zich in voor preventie van gehoorschade. Op steeds meer locaties wordt aandacht geschonken aan preventie gehoorschade. De landelijke Handreiking Gehoorschade Jongeren geeft gemeenten handvatten om gehoorschade bij bezoekers van festivals, concerten en andere evenementen te voorkomen.
Actieplan Preventie Gehoorschade
Met het Actieplan Preventie Gehoorschade van VWS wordt ingezet op het zoveel mogelijk voorkomen van schade aan het gehoor van jongeren en volwassenen door harde muziek. Het actieplan bestaat uit 3 pijlers:
Pijler 1 Bewustwording en voorlichting op basis- en voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs via websites, lespakketten zoals HoorToren, Gezonde School aanpak, oudervoorlichting en campagnes. De informatie op bijvoorbeeld Loket Gezond Leven inspireert gemeenten, GGD, scholen en organisatoren om met het thema preventie gehoorschade aan de slag te gaan.
Pijler 2 Bieden van een veilige omgeving voor het gehoor voor bezoekers en werknemers van locaties met (hard) geluid: bevorderen van het gebruik van oordoppen, het beschikbaar stellen van oordoppen met muziekfilter en het instellen van maximale geluidsniveaus in vrije tijds- en werkomgeving (bijvoorbeeld schoolfeest).
Pijler 3 Screening dat inzicht geeft in het aantal mensen met gehoorverlies zoals tijdens screening van JGZ van alle kinderen. In de herziene richtlijn “Vroegtijdige opsporing van gehoorverlies bij kinderen en jongeren (0 tot 18 jaar)” zijn de onderdelen werking van het gehoor, gehoorverlies en preventie van gehoorverlies door hard geluid toegevoegd. Ook kan iedereen hun oren laten testen bij de huisarts en gespecialiseerde winkels of Oorcheck, een online doen.
Samenvatting
Langdurige blootstelling aan hard geluid op het werk of in de vrije tijd (harde muziek) kan gehoorschade veroorzaken. Dagelijks werken bijna een miljoen Nederlanders in schadelijke geluidsniveaus. In Nederland lopen per jaar ruim 20.000 jongeren gehoorschade op door blootstelling aan (te) hard geluid. In de regio geeft 4,1% van de inwoners van 19 jaar en ouder aan een gehoorbeperking te hebben. Eenmaal gehoorschade is niet terug te draaien en daarom is preventie van gehoorschade belangrijk.