Drugs
Lees hier de digitaal toegankelijke tekst
Hard- en softdrugs brengen verschillende gezondheidsrisico’s met zich mee. Denk op de korte termijn aan paniekaanvallen of bewusteloosheid. Op de lange termijn liggen depressie, verslaving en andere gezondheidsschade op de loer. Drugsgebruik kan relaties verstoren, problemen geven op school of werk, tot criminaliteit leiden en de oorzaak zijn van huiselijk geweld. Door preventie en goede hulpverlening kunnen risico’s op (gezondheids)problemen door drugs worden beperkt.
Cijfers en trends
Volwassenen in de regio Zaanstreek-Waterland gebruiken minder harddrugs en lachgas
In de Volwassenenmonitor 2020 is gevraagd naar het gebruik van harddrugs, cannabis en lachgas. Voor het eerst is ook gevraagd of inwoners van de regio Zaanstreek-Waterland de harddrugs methamfetamine en/of 2C-B gebruik(t)en. In 2020 nam het gebruik van harddrugs onder volwassenen in de regio Zaanstreek-Waterland iets toe. Het gebruik van lachgas nam af, terwijl het gebruik van cannabis toe nam ten opzichte van 2016 [1]. Dit komt overeen met de landelijke trends [2],[3].
17% van de jongvolwassenen tussen de 16 en 25 jaar gebruikt cannabis, wiet of hasj
Onder jongvolwassenen tussen de 16 en 25 jaar wordt softdrugs het meest gebruikt. 17% van de jongvolwassenen in de regio Zaanstreek-Waterland gaf ten tijde van het onderzoek aan de afgelopen 4 weken cannabis, wiet of hasj te hebben gebruikt. De meest populaire drugs na softdrugs waren de party/harddrugs XTC (5%) en cocaïne (4%). Ook de nieuwere designerdrugs zoals 3-MMC/4-MMC (2%) en 2C-B (1,5%) worden relatief vaak gebruikt door jongvolwassenen [4].
In coronatijd zijn jongvolwassenen minder partydrugs gaan gebruiken
In coronatijd zijn de meeste jongvolwassenen minder partydrugs zoals XTC, cocaïne en designerdrugs gaan gebruiken. Waarschijnlijk omdat ten tijde van het onderzoek uitgaansgelegenheden waren gesloten en er geen festivals werden gehouden. Jongvolwassenen gebruikten wel vaker softdrugs, zoals cannabis. Deze trend is ook terug te zien in de landelijke cijfers [5], [6]. In de regio Zaanstreek-Waterland gaf 11% van de jongvolwassen mannen aan meer softdrugs te gebruiken, tegenover 7% van de jongvolwassen vrouwen [4].
Meerderheid van de jongvolwassenen kan makkelijk aan (party)drugs komen
Een grote meerderheid van de jongvolwassenen (61%) in de regio Zaanstreek-Waterland vindt het makkelijk om aan (party)drugs te komen. Daarnaast geeft bijna een op de vijf jongvolwassenen aan dat in zijn of haar vriendengroep vaak (party)drugs wordt gebruikt. 15% van de ondervraagden vindt het heel normaal als er (party)drugs worden gebruikt op een feestje [4].
Wat doen wij voor de regio?
De GGD verzamelt data over drugsgebruik en -problematiek, onder meer via onderzoeken onder inwoners en input van onze partners. Daarmee signaleren we kansen voor doeltreffende interventies. Die kennis delen we met gemeenten, zodat ze deze kunnen gebruiken bij het opstellen van gezondheidsbeleid. We trekken ook samen op met gemeenten in de aanpak van drugsproblematiek. Bijvoorbeeld bij het invoeren van drugspreventieprogramma’s in het onderwijs. Verder adviseren we inwoners over de paden die zij kunnen bewandelen om te stoppen met drugs, voeren we gezondheidscampagnes uit om gedragsverandering te stimuleren en ondernemen we activiteiten om bewustwording te vergroten.
Er zijn mooie landelijke initiatieven en campagnes om drugsgebruik tegen te gaan. Deze zetten wij in en promoten wij in de regio Zaanstreek-Waterland. Enkele landelijke initiatieven die wij ondersteunen zijn:
Daarnaast ondersteunen we organisaties in de regio die met deze initiatieven aan de slag willen. Professionals die met jongeren en opvoeding te maken hebben, kunnen gebruikmaken van e-learnings en cursussen over drugspreventie, bijvoorbeeld van instellingen voor verslavingszorg zoals Brijder. Ook verstrekken we materialen en advies waarmee scholen en ouders aan de slag kunnen.
Waar liggen kansen?
In de aanpak van drugsgebruik gaat het om twee componenten: behandeling van drugsmisbruik en verslaving en preventie van drugsgebruik. Een effectieve antidrugsaanpak bestaat uit een samenhangend geheel van verschillende maatregelen en interventies, gericht op verschillende doelgroepen en hun omgeving. Verder geldt dat een gecombineerde aanpak, ook gericht op andere genotmiddelen, goed werkt. En dat interventies die doorlopen van de basisschool tot en met de middelbare school kansrijk zijn. Als gemeente kunt u op al deze gebieden een belangrijke rol spelen. Bijvoorbeeld door:
- Een regisseursrol te vervullen in de opzet en het onderhoud van een goede keten. Denk aan het organiseren van informatie-uitwisseling tussen verschillende samenwerkingspartners, kennisopbouw en het faciliteren van bijscholing voor samenwerkingspartners. Dit zorgt ook voor goed toegeruste sociale wijkteams.
- Maatregelen voor drugspreventie (zoals een blowverbod) op te nemen in de APV, in evenementenbeleid en in de regelgeving voor coffeeshops. En deze maatregelen ook als voorwaarde te stellen bij het verstrekken van vergunningen en subsidies.
- Speciale voorzieningen voor verslaafden in te zetten zoals gebruiksruimten en spuitomruil, om meer gezondheidsschade te voorkomen.
- Deskundigheidsbevordering en voorlichting over genotmiddelen te faciliteren. Gemeenten kunnen bijvoorbeeld de inzet van Helder op School op middelbare scholen faciliteren en in de uitvoering samenwerken met de GGD en Brijder.
Om bovenstaande activiteiten te versterken is het van belang om het thema te borgen in het gemeentelijke gezondheidsbeleid. De meeste kans op succes ontstaat als drugspreventie een vast thema wordt binnen het gezondheidsbeleid, met een structurele plaats op de gemeentelijke gezondheidsagenda.
Een aantal Nederlandse gemeenten experimenteert met het zogenaamde IJslandse preventiemodel. Doel is een positieve leefomgeving te creëren waarin jongeren gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien zonder middelengebruik. IJsland heeft met deze aanpak het aantal grootgebruikers van drank, sigaretten en drugs drastisch teruggedrongen. De gemeente Zaanstad heeft een eigen aanpak ontwikkeld om drugsgebruik en criminaliteit tegen te gaan: Back on Track (BOT). De gemeente biedt jongeren de kans met hun talent aan de slag te gaan en wil hiermee voorkomen dat ze in aanraking komen met (drugs)criminaliteit.
Meer erkende interventies op het gebied van genotmiddelenpreventie vindt u op deze website.
Meer informatie?
Neem contact met ons op voor meer informatie over dit onderwerp.